رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) که در سومین دوره تجلیل از مهندسان برجسته کشاورزی و منابع طبیعی شرکت کرده بود، اتکای ۱۰ محور از ۱۷ هدف توسعه پایدار به بخش کشاورزی را نشانه اهمیت این بخش دانست.

به گزارش خبرنگار ایانا، اسکندر زند رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در این مراسم که در فرهنگستان علوم برگزار شد، کمبود افراد اثر گذار در بخش کشاورزی را یکی از دغدغه‌های اصلی خود دانست.

وی افزود: البته، این افراد اثرگذار هستند که می‌توانند موج آفرینی کنند. کار فرهنگستان (معرفی نمونه‌ها) برای جوانان انگیزه ایجاد کرده و برای پیشکسوتان شرایطی فراهم می‌کند که درک کنند جامعه به اثرگذاری‌های آنها ارج می‌نهد.

رئیس سازمان تات با اشاره به اهداف کشاورزی برای هزاره سوم، به جایگاه بزرگ این بخش اشاره کرد و افزود: از ۱۷ محوری که برای توسعه پایدار در دنیا تعریف شده، ۱۰ محور به منابع طبیعی، محیط زیست و آب باز می‌گردد. اگر این ۱۰ هدف را خلاصه کنیم، در سه تا چهار محور اصلی قابل بررسی است.

وی اضافه کرد: هدف کاهش فقر و افزایش درآمد کشاورزان یکی از این محورها است. به این ترتیب مسئولان بخش کشاورزی باید بگویند در زمان تصدی پست خود، وضعیت فقر و درآمد کشاورزان چگونه بوده و با رفتن آنها، وضعیت به کجا رسیده است.

زند بیان کرد: بر اساس آمارهای موجود بین ۸۰۰ میلیون تا یک میلیارد نفر در سراسر جهان دچار سوء تغذیه هستند. بخش کشاوزی وظیفه تامین امنیت غذایی را به عهده دارد. یعنی این بخش هم از نظر کمی و هم کیفی، باید غذای ساکنان زمین را تولید و تضمین کند.

وی تاکید کرد: تولید غذا برای هفت میلیارد جمعیت و به دست آوردن غذای مناسب برای آنها، وظیفه مهمی است که به عهده بخش کشاورزی است اما اخیرا هدف پایداری اکوسیستم نیز به وظایف بخش کشاورزی افزوده شده است.

رئیس سازمان تات گفت: تا چهار دهه قبل وظیفه کشاورزی صرفا افزایش درآمد و تولید بود. اما امروزه فقرزدایی و پایداری اکوسیستم نیز به وظایف این بخش اضافه شده است.

وی تاکید کرد: به همین دلیل با واژه‌های جدیدی به نام آگریفود سیستم مواجه هستیم. یعنی سیستم غذا و کشاورزی باید با هم دیده شود اما در کشور ما این دو سیستم از هم جداست. اگرچه سازمان غذا و دارو داریم اما این مجموعه فقط به مباحث دارو می‌پردازد. در بسیاری از کشورها این دو مسئله در یک سازمان مدیریت می‌شوند.

زند ادامه داد: رسالت بخش کشاورزی به قدری مهم است که مسئولیت‌های بزرگی را به عهده این بخش نهاده‌اند اما آیا به اندازه رسالت بزرگ این بخش به آن توجه می‌کنیم؟

رئیس سازمان تات عدم چهره‌سازی را یکی از چالش‌های مهم بخش کشاورزی دانست و افزود: عدم چهره سازی در بخش آب، هوا، خاک و ذخایر طبیعی سبب شده که امروزه در بحث کمبود آب، مسئله تعطیلی کشاورزی مطرح شود.

وی افزود: در شرایطی که دو برنامه بیلان آب و بهره‌وری کشاورزی در وزارت نیرو و جهاد کشاورزی تدوین شده است، یعنی به اهمیت آب پی برده‌ایم.

زند با اشاره به مشکلات کمبود بقایای گیاهی، شوری و فرسایش در خاک، گفت: آیا صرفا سخن گفتن از مشکلات خاک، دردی را از این بخش درمان می‌کند؟ ما چقدر برای جلب توجه به خاک چهره سازی کرده‌ایم؟

به گفته وی ذخایر ژنتیکی در ایران هنوز قانون ندارد. دنیا برای ذخایر ما برنامه‌ها داشته و دارد و از مزایای آن بهره مند می‌شود، بنابراین باید به ذخایر خیلی بیشتر از این‌ها توجه کرد.

رئیس سازمان تات با اشاره به گرم‌تر شدن ایران تا سال ۲۰۲۵ و کاهش ۲۵ درصدی بارش بر اثر افزایش دو درجه‌ای دما، سخنان خود را با طرح این پرسش که آیا برای تبعات تغییر اقلیم برنامه داریم، ادامه داد.

وی افزود: در وزارت جهاد کشاورزی به مسئله بازار و ساماندهی آن نیز توجه شده است. همچنین کمبود سرمایه‌گذاری در این بخش یکی از مشکلاتی است که باید به آن توجه شود زیرا وضعیت سرمایه‌گذاری با اهداف بزرگ بخش کشاورزی همخوانی ندارد.

زند همچنین بر توسعه تکنولوژی در بخش کشاورزی تاکید کرد و گفت: باید بدانیم که آیا هنوز به دنبال یکپارچه سازی اراضی هستیم یا اینکه کشاورزی خرد و خانوادگی را هم می‌پذیریم. باید برای هر دو گروه برنامه داشته باشیم.

پنج محقق برتر از نگاه فرهنگستان علوم

عباس شریفی رئیس گروه علوم کشاورزی نیز در سخنان خود با اشاره به برنامه‌های فرهنگستان برای معرفی چهره‌های شاخص در بخش‌های مختلف، بیان کرد: این سومین دوره است که در بخش کشاورزی، انتخاب کارشناسان برجسته انجام می‌شود.

وی افزود: افراد برگزیده مهندسانی هستند که علم را با عمل درآمیخته و حداقل ۲۰ سال در زمینه کشاورزی و منابع طبیعی فعالیت کرده‌اند.

به گفته شریفی در سومین دوره، حدود ۲۸ متخصص از ارگان‌های مختلف نظیر سازمان جنگل‌ها، موسسات تحقیقاتی، خانه کشاورز، سازمان نظام مهندسی و شاخه‌های مختلف گروه علوم کشاورزی به فرهنگستان علوم معرفی شدند و هیات داوران که شامل اعضای پیوسته گروه علوم کشاورزی است، پرونده‌ها را بررسی کرد.

وی ادامه داد: بر اساس آیین‌نامه‌های فرهنگستان علوم آقایان حسین آمیلی معاون بهره‌برداری شرکت توسعه نیشکراز سوی خانه کشاورز، حسین اکبری مقدم محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی از سوی نظام مهندسی، محمد رضا جلال کمالی محقق ارشد مرکز بین‎المللی تحقیقات ذرت و گندم و رئیس آن مرکز، مرتضی شریفی عضو شورایعالی جنگل در امور پارک‌ها و ذخایر جنگلی در سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور و احمد فرید عضو موظف هیات مدیره و قائم مقام شرکت کشت و صنعت جیرفت و رئیس هیات مدیره انجمن خرمای کرمان از طرف گروه گیاهپزشکی انتخاب شدند.

عدم توجه به بخش کشاورزی

رضا داوری رئیس فرهنگستان علوم نیز در این مراسم با تاکید بر اینکه این مجموعه تلاش می‌کند تا بهترین‌ها را انتخاب کند، معرفی برجسته‌های حوزه‌های مختلف را اقدامی ارزشمند توصیف کرد.

وی افزود: ما نمی‌گوییم منتخبان فرهنگستان ممتازترین‌های کشور هستند و سایرین ممتاز نیستند بلکه معتقدیم کسانی که ما انتخاب کرده‌ایم، در گروه نخبگان و دانشمندان کشور جای می‌گیرند.

داوری همیشه کشاورزی برای همه جهان و ما مهم بوده است اما توجه به این بخش کافی نبوده است.

وی افزود: کارهایی در بخش کشاورزی شده که بیشتر جنبه سیاسی داشته است. اقدام‌های خوبی که شده از منظر سیاسی به بخش کشاورزی توجه کرده و برای آن برنامه‌ریزی شده است. ما در مرحله خاصی از تاریخ کشور هستیم. در حال حاضر مطرح می‌شود که ۹۰ درصد آب کشور را کشاورزی مصرف می‌کند اما در این بحران آب، مگر می‌شود کشاورزی را تعطیل کرد؟

رئیس فرهنگستان علوم ادامه داد: البته کسانی هستند که ۵۰ تا ۶۰ سال پیش می‌گفتند کشاورزی را تعطیل می‌کنیم و گندم را از خارج وارد می‌کنیم. کشور باید صنعتی باشد اما این گروه هیچ‌گاه به هدف خود دست پیدا نکردند.

وی گفت: کشاورزی در ایران همچنان سنتی مانده و مهندسان این بخش باید راهی بیابند که آب در این بخش به بهترین وجه مصرف شود. دستیابی به این مهم فقط از عهده اساتید علوم کشاورزی و مهندسان بر می‌آید. این هدف را نمی‌توان با توصیه مقامات سیاسی به پیش برد. ما وظیفه داریم این کار دشوار را به سرانجام برسانیم.