گندم:
گیاه گندم از جمله مهمترین غلات به شمار می‌آید. این گیاه ، یک ساله و از خانواده گرامینه‌ها (گندمیان) می‌باشد و دارای دو گونه اهلی و وحشی است. نام علمی آن Triticum spp می‌باشد.
گندم پاییزه:
این نوع گندم در نیم کره شمالی ، در فصل پاییز موقعی که دمای خاک از 13 درجه سانتیگراد کمتر باشد کشت می شود. ابتدا بذر گندم پاییزه جوانه می‌زند. سپس در فصل زمستان ، گیاه به صورت گیاه جوان کوچکی باقی می‌ماند و با آغاز فصل بهار ، مجددا رشد و نمو خود را آغاز می‌کند. معمولا در یکی از ماههای خرداد ، تیر یا نهایتا مرداد ، دانه می‌رسد و آماده برداشت می‌شود. گندمهای پاییزه به نسبت گندمهای بهاره ریشه‌های عمیق‌تر و پرپشت‌تری دارند که تا 200 سانتیمتر در خاک نفوذ می‌کنند. این امر ناشی از آن است که گندمهای پاییزه فصل رشد طولانی‌تری دارند.
شرحی کلی درباره کشت گندم در شرکت سهامی زراعی تربت جام:
ارقام محصول: پیشگام، کالانگو، سیروان، اروم، سیوند.
زمان کاشت: اواسط مهرماه
زمان برداشت: خردادماه
سطح زیر کشت: 800 هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح: 650 – 5500 کیلوگرم در هکتار
تولید سالانه: 3900 – 3600 تن
آفات مهم این محصول: سن گندم و شته روسی از جمله دیگر آفات گندم است.
راه مقابله با آفات: استفاده از سموم متاسیستوکس و دیمیتوات و فنیتروتیون.
موارد مصرف گندم مواد مغذی آن:
برخلاف سایر غلات ، گندم را می‌توان از طرق مختلف از جمله در تهیه نان ، بیسکویت ، شیرینی ، کیک ، اسپاگتی ، ماکارونی و… مورد مصرف قرار داد. از گندم در صنایع کاغذ سازی، چسب سازی و همچنین در تهیه پودرهای لباسشویی هم استفاده می‌گردد. از سبوس و کاه آن نیز به عنوان خوراک دام استفاده می‌کنند. انواع مختلف گندم برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. مثلا گندمهای نرم بهاره یا پاییزه برای مصرف در صنایع بیسکویت سازی ، شیرینی‌پزی و کیک‌پزی مناسبند. در حالی که از گندمهای سخت پاییزه و بهاره در نانوایی استفاده بیشتری دارند.
جو: (نام علمی: Hordeum vulgare) یکی از غلات است. چرخه زندگی این گیاه یک ساله و از خانواده گرامینه‌ها (گندمیان) است. کشت جو احتمالاً از اتیوپی و آسیای جنوب‌شرقی آغاز شده‌است.
ارقام محصول: جو d10 ، نصرت، بهرخ، جلگه، بهمن.
زمان کاشت: مهرماه
زمان برداشت: خرداد ماه
سطح زیر کشت: 350هکتار
میزان بذر مصرفی: 250 کیلو در هکتار
متوسط عملکرد در واحد سطح: 2400 – 2700 تن
آفات مهم این محصول: شته روسی، سن.
آفات و بیماری‌ها:
جو نسبت به بیماری‌های قارچی فوق العاده حساس است. سیاهک یکی از مهمترین این بیماری هاست. سیاهک پنهان جو، عامل قارچی به نام U.hordei می‌باشد. در این بیماری، توده‌ای از هاگ‌های سیاه رنگ جای محتویات دانه را می‌گیرد. هاگ بیماری در سطح دانه یا داخل خاک قرار می‌گیرد. زمانی که بذر جوانه می‌زند، هاگ هم جوانه زده و به گیاه جوان حمله می‌نماید. شیوع این بیماری در خاک‌های اسیدی بیش از خاک‌های خنثی یا خاک‌های آهکی (پ.هاش بیشتر از ۷) است. سیاهک آشکار، به وسیلهٔ قارچی به نام U.gnuda ایجاد می‌شود. در این بیماری، توده‌ای از هاگ‌های سیاه رنگ، جای همه اعضای گل را می‌گیرند. پس از متلاشی نمودن گل، هاگ سیاهک با باد و باران پخش شده و به تمام کلاله‌های بوته‌های آلوده نشده هم می‌رسد و انتشار می‌یاب زنگ ساقه، زنگ برگ و زنگ‌های نواری هم از دیگر بیماری‌های قارچی هستند که به خصوص در نقاط گرم و مرطوب زیان‌های فراوانی به جو وارد می‌کنند.
جو نسبت به حمله سفیدک که عامل آن Erysiphia grarninis است بسیار حساس است. این بیماری، معمولاً در خاکی که میزان نیتروژن آن بالا باشد، بیشتر انتشار می‌یابد. البته گرد گوگرد می‌تواند این بیماری را کنترل نماید. از سایر بیماری‌های جو می‌توان پوسیدگی ریشه، لکه سیاه، سوختگی و انواع بیماری‌های ویروسی را نام برد.
برداشت:
معمولاً جو را هنگامی که رطوبت دانه بین ۳۰ تا ۴۰ درصد باشد، برداشت می‌کنند. در این میزان رطوبت، دانه‌ها چاق تر است. با توجه به این که میزان رطوبت برای انبار کردن دانه بالاست، باید به طرق مصنوعی دانه را خشک نمود تا از گرم شدن و فساد بعدی دانه جلوگیری به عمل آید.
راه مقابله با آفات: استفاده از سموم دیمیتوات، متاسیستوکس، فنیتروتیون.